Sevak

ՍԻՐՈ ՃԱՆԱՊԱՐՀ

Խաղա՜ղ-խաղա՜ղ իրիկունն էր ողջը պատում

Խաղա՜ղ-խաղա՜ղ իրիկունն էր ողջը պատում,
Դրսում մութն էր իջնում խաղաղ:
Սիրում էի ձեր տան բակում խաղալ «տուն-տուն»,
Միայն քեզ հե՜տ, քեզ հե՜տ խաղալ:
 
Աստղերն էին ելնում մեկ-մեկ, լուսինն արծաթ
Լեռան ժայռոտ պռունգին էր հոգնած նստում:
Մութը՝ լուսնից հալածվելով՝ իջնում էր ցած,
Բայց զո՛ւր էին, իզո՜ւր էին կանչում մեզ տուն: 
 
Վառվում էին ճրագները մեկ-մեկ գյուղում,
Շներն էին մեկ-մեկ տալիս լուսնահաչի:
Ես չեմ հիշում՝ ինչպե՞ս էինք մթնում խաղում, 
Բայց զո՛ւր էին, իզո՜ւր էին կանչում հացի:
 
Ինձ մի մթին իրիկուն է կարծես պատում.
Մոռացել եմ, ես չեմ հիշում շատ բան հիմա,
Բայց հիշում եմ՝ սիրում էի խաղալ «տուն-տուն»,
Միայն քեզ հետ՝ ձեր տան բակում, մեր տան դիմաց:
Երևան
02.V.1946թ.

Մեզ ստիպում են, որ խռով մնանք

Մեզ ստիպում են, որ խռով մնանք.
-Չպետք է մեկտեղ խաղալ ու խոսել:
Ա՜խ այդ մեծերը... Կռվել են նրանք
Եվ իրար ծանր խոսքեր են ասել:
 
Չեն խոսում նրանք հենց երեկվանից,
Մեզ էլ են սաստում.- Չպե՛տք է խոսել:
Ա՜խ, ես ի՞նչ ասեմ քո պառավ նանին,
Ա՜խ, ես ի՞նչ ասեմ հորթուկին ձեր սև:
 
Ամուր չի կապում հորթուկին նանը,
Ու պառավն ինքը քնում է շոգին:
Եվ անմիտ հորթը՝ այդ անպիտանը, 
Գալիս է մտնում մեր ջրած այգին,
 
Ուտում է նա մեր անմոռուկները,
Վարունգի մատղաշ տնկերն է ոտնում.
-Դառնանա՜ն պիտի մեր վարունգները,-
Խեթում է հայրըս ու տեղ չի գտնում:
 
Ես չեմ հասկանում հորս մտքերը
Եվ այս մեծերին չեմ սիրում էլ ես.
Լավ չէ՞՝ դառնանան մեր վարունգները,
Քան թե ես ու դու դառնանանք այսպես...
Երևան Չանախչի
17.V.1946թ. VII.1953թ.

Ա՜խ, ես գիտե՛մ, չէի՜ր սիրում

Ա՜խ, ես գիտե՛մ, չէի՜ր սիրում,
Հիմա գիտեմ ես անկասկած...
Վազվըզում ենք մենք սեզերում,
Խոտերի մեջ խոնավ ու թաց:
 
Հետո նստում ուրախ ու գոհ,
Երեքնուկի թուփ ենք քաղում
Եվ այդ ծանոթ երեքնուկով
«Սիրեմ-սիրեմ» անվերջ խաղում:
 
Անուններում երեք հոգու
Եվ դո՛ւ կաս միշտ, և ե՛ս միշտ կամ:
Քո անունն եմ ես միշտ պոկում,
Իսկ դու իմը՝ ո՜չ մի անգամ:
 
Որքա՜ն անգամ եմ ես վանել
Տխուր մտքերն ինձնից հեռու
Եվ վախեցել եմ միտք անել,
Որ դու... որ դու ինձ չես սիրում:
 
Չէ՜, ինձ չէի՛ր, չէի՛ր սիրում...
Թե չէ - ի՞նչ է, բա՞րդ էր այդքան
Գտնել երեք անուններում
Իմ անունը գեթ մի անգամ:
Երևան Նավչալու
V.1946թ. 18.VII.1953թ.

Այն առուն, որ ձեր բակով է հոսում

Այն առուն, որ ձեր բակով է հոսում,
Անցնում է անվերջ մեր պատի տակով,
Ողջ օրն աղմըկում, ուրախ վազվըզում,
Տանջում է նրան լուրջ ու կատակով.
 
Մերթ հրում է նա, մերթ՝ խտուտ բերում 
Ինձ նման հլու-հնազանդ պատին:
Պատը սիրում է, ուստի և՝ ներում 
Այդ չարաճճի խաղերը անթիվ:
 
Ձեր առուն շատ է երբ երես առնում,
Իրեն մոռացած՝ պատն էլ, ինձ նման,
Ստվերով զգո՜ւյշ ցած է կռանում,
Ուզում է գրկել-համբուրել նրան:
 
Փախչելիս, դիտմամբ, առուն սայթաքում,
Ընկնում է հանկարծ գիրկը մեր պատի:
Ստվերը պատի իջնում է թաքուն,
Բայց առուն շտապ ելնում է ոտի:
 
Շիկնանքը պահած իր պաղ հատակում՝
Մի պահ վարանքով նայում է առուն
Եվ ալիքներով... շրը՜խկ,- ապտակում,
Քրքըջո՛ւմ, քեզ պես, փախչո՜ւմ է հեռու...
Երևան Չանախչի
10.V.1946թ. 20.VII.1953թ.

Ես գիտեի, որ դա չէր կարելի

Ես գիտեի, որ դա չէր կարելի.
Կծեծեր մայրս, եթե իմանար...
Դու, նստած բակի սալաքարերին,
Գուլպա ես գործում եղբորդ համար:
 
Իսկ եղբայրդ ու ես «տափուկ» ենք խաղում՝
Հոգնած քարտեզից, թիվ ու գծերից:
Եվ ես՝ հաղթողս ցանկացած խաղում, 
Ես՝ ճանաչվածս նույնիսկ մեծերից,
 
Պարտվո՜ւմ եմ այսօր, ես ամեն անգամ
Տանուլ եմ տալիս ու... չեմ ամաչում,
Եղբայրդ էլ, պա՛րզ է, խնդում է քահ-քահ
Եվ ամեն անգամ ինձ կույր է կոչում:
 
Ես կո՞ւյր... Կո՜ւյր էի մինչև այդ կյանքում
Ու բացվել էին աչքերըս արդեն.
Գարնան գիժ քամին, քեզանից թաքուն,
Քո կուրծքն էր բացում ու փակում իմ դեմ:
 
Ես գիտեի, որ դա չէր կարելի,
Բայց նայո՜ւմ էի - կո՛ւյր չէի արդեն:
Այդ կյանքն էր բացվում իմ դեմ, սիրելի՛ս,
Եվ արժե՜ր խաղում կույր լինել, պարտվել...
Երևան Չանախչի
21.V.1946թ. 17.VII.1953թ.

Lilas